Kalkınma, büyümenin yanı sıra yani bir ülkede kişi başına düşen milli gelirin artışı yanında, toplumda ekonomik, sosyal ve siyasal alanda arzu edilen her türlü değişim ve gelişimi ifade etmektedir. Kalkınma; alışkanlıklarda, inançlarda, davranışlarda, zihniyette ve eğitim anlayışında bir değişimi gerektirmektedir. İlerleme, bir ülkede veya bir ülkenin bir bölümünde büyüme ya da kalkınmanın etkinlik derecesidir, Kalkınmanın başlangıç aşamasıdır. Yayılma, hacim ve alan bakımından genişlemek, açılmak demektir.

Toplumların ekonomik geliÅŸimini tarihsel bir yaklaşımla açıklayan Walt W. Rostow’un büyüme teorisinde her toplum ÅŸu aÅŸamalardan geçmektedir:1-Geleneksel Hazırlık 2-Hazırlık AÅŸamasındaki GeçiÅŸ Toplumu 3-Kalkış AÅŸaması (Take-off)  4-Olgunluk AÅŸaması  5-) Kitle Tüketim Çağı.. Rostow’un büyüme teorileri aÅŸamaları incelendiÄŸinde;Gaziantep, özellikleri ve ÅŸartları itibariyle kalkış (take-off) aÅŸamasında olan bir ÅŸehirdir..Take-off’ta öncü büyüme sektörlerinin kurulması, tamamlayıcı geliÅŸme sektörlerinin buna uyumu ve diÄŸer sektörlere yayılması söz konusudur. Rostow, kalkış aÅŸamasında;1)Verimli yatırımların milli gelir içindeki payının %10’dan fazla olması.2) Birkaç imalat sektörünün kurulması.3) Modern kesimdeki geliÅŸmelere uygun siyasal, toplumsal ve idari yapının varlığı önemlidir.. Kalkış aÅŸamasının bitiminden 40 yıl sonra (Kalkışa baÅŸlamanın yaklaşık 60 yıl sonrası)  olgunluk aÅŸamasına ulaşılır.

Büyümede ve yayılmada örnek alınacak il olarak tanımlanması gereken Gaziantep’in geliÅŸmiÅŸlik performansının artması beklenmektedir. Gaziantep Ä°li, Devlet Planlama TeÅŸkilatı’nın (DPT) 2004 yılı çalışmasında; illerin sosyo-ekonomik geliÅŸmiÅŸlik sıralamasında 81 il içerisinde 20.sırada bulunmaktadır. Kayseri, EskiÅŸehir, Denizli, Adana, Antalya, Sakarya gibi illerle Ä°kinci Derece GeliÅŸmiÅŸ Ä°ller Grubu’nda yer alan Gaziantep’in Sosyo-ekonomik geliÅŸmiÅŸlik endeksi 0,46175’dir. GeliÅŸmiÅŸlik performansında Gaziantep’in daha üst ve daha iyi düzeylerde olması beklenirken; istihdam, eÄŸitim ve saÄŸlık göstergelerindeki tehlike göze çarpmaktadır. DPT çalışmasında ilçelerin sosyo-ekonomik geliÅŸmiÅŸlik sıralamalarına bakıldığında 872 ilçe içerisinde; Gaziantep Merkez (BüyükÅŸehir) 8. sırada ve 1. Sınıf ilçe konumundadır(Endeks:3,70467).Ancak diÄŸer ilçelere bakıldığında sosyo-ekonomik geliÅŸmiÅŸlik sıralamasında hiç de iyi olmayan bir durum ortaya çıkmaktadır.”Gaziantep Büyümesi-Ä°lerlemesi-Yayılması-Kalkınması”ilçelerle birlikte düşünülmelidir. Ä°lçelerin göstergeleri ÅŸu ÅŸekildedir:

NÄ°ZÄ°P: 3.sınıf ilçe ve Türkiye’de 872 ilçe içerisinde 289.sırada. GeliÅŸmiÅŸlik endeksi 0,09069

İSLÂHİYE: 4.sınıf ilçe ve 504.sırada, endeksi -0331803.

NURDAĞI: 4.sınıf ilçe, 590.sırada, endeksi -0,48473.

OĞUZELİ:4.sınıf ilçe, 597.sırada. Gelişmişlik endeksi -0,50073.

ARABAN: 4.sınıf ilçe,732.sırada, endeksi -0,74659.

KARKAMIŞ:5.sınıf, 746.sırada, endeksi -0,78244.

YAVUZELİ: 5.sınıf ilçe, 780.sırada, endeksi -0,90075.

Gaziantep ekonomisinde yaÅŸanan dinamizmin devam etmesi ve inovasyona yönelik yatırımların artması durumunda ÅŸehrin, Rostow’un 4. büyüme aÅŸaması olarak belirlediÄŸi olgunlaÅŸma dönemine yakın zamanda girme potansiyeli bulunmaktadır. Sadece ticaret ve sanayideki büyüme yeterli olmamaktadır. EÄŸitim, kültür, beceri, bilgi, sermaye, hikmet, fazilet gibi önemli güçler sayesinde ÅŸehir kalkınma ivmesi yakalayabilir.